Ứng dụng phương pháp phân cụm mờ cho bài toán phân tích thông tin rủi ro quản lý thuế doanh nghiệp

Abstract

Công tác thanh, kiểm tra thuế là một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm ngăn ngừa, phát hiện và xử lý kịp thời những vi phạm về thuế. Thực hiện tốt công tác thanh, kiểm tra thuế sẽ góp phần tăng nguồn thu cho ngân sách, tạo sự bình đ ng và công bằng xã hội về ngh a vụ thuế của đối tượng nộp thuế. Hiện nay nhu cầu tin học hóa các quy trình nghiệp vụ của ngành Thuế nói chung và hiện đại hoá công tác thanh, kiểm tra thuế nói riêng, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế ngày càng cao. Với tính chất đa dạng và phức tạp của dữ liệu trong kho dữ liệu Người nộp thuế, cần thiết phải có hướng nghiên cứu và cách tổ chức các kho dữ liệu để trích xuất thông tin phù hợp. Khai phá dữ liệu là một trong những hướng nghiên cứu phổ biến hiện nay, và phân cụm là công cụ hữu hiệu trong các bài toán khai phá dữ liệu, phân tích thông tin [3]. Mục tiêu của phân cụm là chia nhỏ các đối tượng vào các cụm sao cho các đối tượng cùng cụm là tương đồng với nhau nhất. Phân cụm có nhiều ứng dụng trong thương mại, giúp các nhà cung cấp biết được nhóm khách hàng quan trọng có các đặc trưng tương đồng nhau và đặc tả họ từ các mẫu trong cơ sở dữ liệu khách hàng. Phân cụm mờ là phương pháp phân cụm dữ liệu mở rộng trong đó mỗi điểm dữ liệu có thể thuộc về hai hay nhiều cụm với các giá trị hàm thuộc tương ứng. Năm 1969, Ruspini [17] đã giới thiệu khái niệm phân hoạch mờ để mô tả cấu trúc của một cụm mờ. Năm 1973, Dunn [18] đã mở rộng phương pháp phân cụm và đã phát triển thuật toán phân cụm mờ. Ý tưởng của thuật toán là xây dựng một phương pháp phân cụm mờ dựa trên tối thiểu hóa hàm mục tiêu. Sau đó, Bezdek [16] đã cải tiến và tổng quát hóa hàm mục tiêu mờ bằng cách thêm trọng số mũ. Cho đến nay, có rất nhiều biến thể của phân cụm mờ được ứng dụng trong các bài toán khác nhau [16]. Mục tiêu của đề tài là ứng dụng thuật toán phân cụm mờ trong phân tích thông tin rủi ro quản lý thuế doanh nghiệp. Một cơ sở dữ liệu mẫu về thông tin tờ khai thuế, báo cáo tài chính doanh nghiệp, mức độ rủi ro của 644 doanh nghiệp được sử dụng để làm đầu vào cho hệ thống phân tích rủi ro sử dụng phương pháp phân cụm mờ. Hệ thống phân tích sẽ được triển khai xây dựng và thử nghiệm kiểm chứng.